[EVERYDAY KOREA] Liczenie wieku w Korei / Counting age in Korea

W erze szaleńczej gonitwy za młodością dodawanie sobie lat, jak to ma miejsce w przypadku Koreańczyków może wydawać się nam nieco nielogiczne, jednak dla nich jest to wielowiekowa tradycja i nic nie wskazuje na to, że w najbliższym czasie zrezygnują z własnego systemu obliczania wieku.

By zrozumieć, jak liczyć koreański wiek wystarczy zapamiętać kilka prostych zasad, więc nie poddawajcie się słysząc, że dana osoba twierdzi, że jest rok lub dwa lata starsza, niż wskazywałaby na to jej metryka urodzenia.

• Po pierwsze w Korei uważa się, że w chwili urodzenia wiek dziecka wynosi jeden rok. Ten jeden rok to nic innego, jak okres ciąży zaokrąglony z 9 miesięcy do pełnego roku (system i tak jest skomplikowany, a zabawa z dodawaniem 9 miesięcy zamiast pełnego roku nie ułatwiałaby sprawy).
• Po drugie, wraz z nadejściem globalnego Nowego Roku (1 stycznia) każdej osobie dodaje się kolejny rok. W Korei dokładna data urodzin (miesiąc, dzień) jest zupełnie pomijana przy obliczaniu wieku, jedynie rok urodzenia się liczy. 
• Jeżeli w dalszym ciągu drapiecie się po głowie, podajemy Wam najprostszy sposób, by obliczyć koreański wiek. Od bieżącego roku odejmijcie swój rok urodzenia, a następnie do wyniku dodajcie 1- oto Wasz koreański wiek. W teorii wyliczanie koreańskiego wieku z wieku zachodniego brzmi skomplikowanie, ponieważ my uwzględniamy miesiąc urodzenia, a Koreańczycy tylko rok, ale samo działanie matematyczne, by to wyliczyć jest proste:)

*Przykład: Bogi urodziła się w październiku 1990 roku, teraz jest rok 2013, więc:
2013-1990=23---> 23+1=24. Według naszego systemu ma 22 lata (nie miała jeszcze urodzin w 2013 roku), a według systemu koreańskiego 24 lata.


Polecamy też kalkulator, który obliczy to za Was: tutaj.

Potrzeby takiej regulacji naliczania wieku można się doszukiwać w koreańskim systemie grzecznościowym, który opiera się na różnicy wieku. W Korei nawet jeden rok różnicy w wieku może wymagać stosowania wyższego poziomu grzecznościowego w mowie. System wiekowy oparty na miesiącu urodzenia, (jak  zachodni) sprawia, że czasem osoby z następujących po sobie roczników przez parę miesięcy czy dni mają tyle samo lat. W Korei całe społeczeństwo starzeje się tego samego dnia, co załatwia sprawę ewentualnych komplikacji. Koreański system naliczania wieku może się okazać szczególnie szokujący w odniesieniu do wieku noworodków i małych dzieci. Maleństwo urodzone pod koniec grudnia według tego systemu w styczniu będzie już... 2-latkiem, mimo, że tak naprawdę pojawiło się na tym świecie kilka dni wcześniej. Dlatego też Koreańczycy zazwyczaj przy podawaniu wieku noworodków mówią "Moje dziecko urodziło się 2 miesiące temu", zamiast określać wiek według tych zasad, bo im samym wydaje się to trochę dziwne.

Inną rzeczą, o której warto wspomnieć są systemy liczbowe używane do określania wieku w Korei. Część z Was, która uczy się języka koreańskiego zapewne wie, że w Korei koegzystują dwa systemy liczbowe. Dla reszty krótkie wyjaśnienie:

W Korei istnieje system liczbowy koreański (hana, dul, set, net, daseot...) oraz sino-koreański (il, i, sam, sa, o...). Nie można nimi dowolnie żonglować i używać zamiennie, kiedy nam się żywnie podoba, ponieważ każdy system liczbowy jest przypisany do liczenia konkretnych rzeczy. Kiedyś na pewno napiszemy o tym obszerniejszy post wyjaśniający te zasady. :) W tej chwili opiszemy tylko, jak się stosuje te systemy przy określaniu wieku.

System numeryczny koreański (hana, dul, set...) stosuje się, gdy osoba jest stosunkowo młoda. Nie ma sztywnej granicy wieku, do której podaje się wiek w systemie numerycznym koreańskim, jednak intuicyjnie jest to około 40-50 roku życia. Później zwykło się określać wiek liczbami sino-koreańskimi (il, i, sam...). Dlaczego? Najprawdopodobniej Koreańczycy kierują się tu wygodą.
Liczby w systemie numerycznym koreańskim są dłuższe i ich łączenie jest bardziej skomplikowane. Podawanie dużych liczb w tym systemie jest dla nich męczące (dla nas niekoniecznie, bo właśnie system koreański jest bliższy temu, co stosuje się w krajach zachodnich).
W systemie sino-koreańskim rozpisuje się liczby na tej zasadzie:
54 = pięć-dziesięć-cztery, podczas gdy w systemie numerycznym koreańskim byłoby to "pięćdziesiąt cztery".
Koreańczycy często muszą się chwilę zastanowić, zanim sobie przypomną, jak jest w systemie numerycznym np. 70, a z systemem sino-koreańskim nie mają problemu, gdyż jest to po prostu "siedem-dziesięć", więc muszą pamiętać tylko kilka liczb, by nim się posługiwać posługiwać.

W Korei istnieje również trzeci system liczenia wieku, ale obecnie przestał być już stosowany, a raczej używa go jedynie starsze pokolenie (np. przedstawiciele starszego pokolenia w naszej rodzine). Jest on oparty na kalendarzu chińskim. Jak wiecie, w Korei są obchodzone dwa początki nowego roku: 1 stycznia oraz Nowy Koreański Rok (czyli oparty na kalendarzu chińskim). W dawnych czasach, gdy dziecko się narodziło, tak samo jak i obecnie miało już 1 rok. Dodanie kolejnego roku w wieku zależało jedynie od tego, kiedy dziecko się urodziło.
Gdy my rok 2013 obchodziliśmy w styczniu, w Chinach rok 2013 zaczął się dopiero 10 lutego, bo wtedy obchodzono Nowy Chiński Rok. Więc, gdy dla nas styczeń był pierwszym miesiącem 2013, w krajach trzymających się chińskiego kalendarza to luty był pierwszym miesiącem 2013. Co za tym idzie, styczeń był dla nich wciąż rokiem 2012, prawda?
Tak samo było z naliczaniem wieku dawniej w Korei - załóżmy, że jest rok 1990. W 1990 roku, Nowy Chiński Rok obchodzono 27 stycznia. Wszystkie dni przed 27 stycznia były wciąż rokiem 1989. Jeżeli Bogi urodziła się w październiku, to w Chinach był już 1990 rok, a więc dodano by jej tylko jeden rok (za 9 miesięcy ciąży). Gdyby jednak urodziła się 5 stycznia, trwałby wtedy wciąż rok 1989, a więc byłaby o dodatkowy rok starsza, niż w rzeczywistości jest.
Jako ciekawostka, zamieszczamy link do kalkulatora, który obliczy Wam datę urodzin i wiek, zgodnie z kalendarzem chińskim: tutaj.

Standardowe koreańskie pytanie o wiek:

Ile masz lat? (gdy ktoś wygląda na starszego) - 몇 살 이세요?

(myeot sal iseyo czyt. mjo'* sal isejo? - *w zasadzie "몇" romanizuje się z udziałem litery "t" na końcu sylaby, jednak dźwięk ten jest prawie niesłyszalny, toteż zastąpiliśmy go apostrofami)
Ile masz lat? (gdy ktoś wygląda na nasz wiek lub młodziej) -  몇 살  이에요?
(myeot sal ieyo czyt. mjo'* sal iejo?)

Jak odpowiedzieć na takie pytanie?
Mam • lat - •살 이에요.

(•sal i-e-yo czyt. •sal ijejo)

„Mam 16 lat.” - „저는 열여섯살 이에요.”

(cheo-neun yeol-yeo-seot-sal i-e-yo czyt. cionyn joljosotsal ijejo)

Określenia wieku po koreańsku:

1 rok- 한살 (han-sal czyt. hansal)

2 lata- 두살 (du-sal czyt. dusal)

3 lata- 세살 (se-sal czyt. sesal)

4 lata- 네살 (ne-sal czyt. nesal)

5 lat- 다섯살 (da-seot-sal czyt. dasotsal)

6 lat- 여섯살 (yeo-seot-sal czyt. josotsal)

7 lat- 일곱살 (il-gob-sal czyt. ilgopsal)

8 lat- 여덟살 (yeo-deolb-sal czyt. jodolsal)

9 lat- 아홉살 (a-hob-sal czyt. ahopsal)

10 lat- 열살 (yeol-sal czyt. jolsal)

11 lat- 열한살 (yeol-han-sal czyt. jolhansal/joransal*)

12 lat- 열두살 (yeol-du-sal czyt. joldusal)

13 lat- 열세살 (yeol-se-sal czyt. jolsesal)

14 lat- 열네살 (yeol-ne-sal czyt. jolnesal)

15 lat- 열다섯살 (yeol-da-seot-sal czyt. joldasotsal)

16 lat- 열여섯살 (yeol-yeo-seot-sal czyt. joljosotsal)

17 lat- 열일곱살 (yeol-il-gob-sal czyt. jolilgopsal)

18 lat- 열여덟살 (yeol-yeo-deolb-sal czyt. joljodolsal)

19 lat- 열아홉살 (yeol-a-hob-sal czyt. jolahopsal/jorahopsal*)

20 lat- 스물살 (seu-mul-sal czyt. symulsal)

21 lat- 스물한살 (seu-mul-han-sal czyt. symulhansal/symuransal*)

22 lata- 스물두살 (seu-mul-du-sal czyt. symuldusal)

23 lata- 스물세살 (seu-mul-se-sal czyt. symulsesal)

24 lata- 스물네살 (seu-mul-ne-sal czyt. symulnesal)

25 lat- 스물다섯살 (seu-mul-da-seot-sal czyt. symuldasotsal)

26 lat- 스물여섯살 (seu-mul-yeo-seot-sal czyt. symuljosotsal)

27 lat- 스물일곱살 (seu-mul-il-gob-sal czyt. symulilgopsal)

28 lat- 스물여덟살 (seu-mul-yeo-deolb-sal czyt. symuljodolsal)

29 lat- 스물아홉살 (seu-mul-a-hob-sal czyt. symulahopsal/symurahopsal*)

30 lat- 서른살 (seo-reun-sal czyt. sorynsal)

31 lat- 서른한살 (seo-reun-han-sal czyt. sorynhansal)
32 lata- 서른두살 (seo-reun-du-sal czyt. soryndusal)
33 lata- 서른세살 (seo-reun-se-sal czyt. sorynsesal)
34 lata- 서른네살 (seo-reun-ne-sal czyt. sorynnesal)
35 lat- 서른다섯살 (seo-reun-da-seot-sal czyt. soryndasotsal)
36 lat- 서른여섯살 (seo-reun-yeo-seot-sal czyt. sorynjosotsal)
37 lat- 서른일곱살 (seo-reun-il-gob-sal czyt. sorynilgopsal)
38 lat- 서른여덟살 (seo-reun-yeo-deolb-sal czyt. sorynjodolsal)
39 lat- 서른아홉살 (seo-reun-a-hob-sal czyt. sorynahopsal)
40 lat- 마흔살 (ma-heun-sal czyt. mahynsal)

*przy wymowie nazw liczb opatrzonych gwiazdką występują dwa warianty, ponieważ Koreańczycy inaczej wymówią te słowa powoli, literując, a inaczej szybko, w rozmowie. Litera "ㄹ" jest wymawiana jako "r" ze względu na to, że bezpośrednio po niej pojawia się litera "a". Przy szybkiej wymowie litera "h"(ㅎ) w niektórych słowach jest niesłyszalna, co też może wpływać na wymowę litery "ㄹ" znajdującej się przed nią.


ENGLISH
----------------------------

In the era of chasing youth it may seem illogical to age oneself as Koreans do but for them it’s a long-standing tradition and nothing seems to signalize that they’ll resign from using their own age-counting system anytime soon.

To understand how Korean age system works it’s enough to remember few simple rules so don’t give up when you hear that someone asserts he or she is one or two years older than his birth date indicates. 

 

• First of all, it is believed in Korea that a newborn child is already 1 year old. This one additional year is nothing else but pregnancy period prolonged by 1 year (the system is complicated as it is and adding 9 months to your actual age instead of a whole year wouldn’t make it simpler). 
• Secondly, together with the arrival of the international New Year (January 1st) we add one more year to every person's age. In Korea exact birth date (month, day) is totally skipped when calculating age, only the year of birth is important. 
• If you are still confused, We have some easier way to count your korean age. From the current year subtract the year of your birth and then add 1- tada! here's your korean age. In theory counting korean age from western age seems complicated because we take into account the month of birth and Koreans only the year of birth, but the mathematical operation itself is pretty easy.

*Example: Bogi was born in October 1990, now it's 2013 year, so:
2013-1990=23---> 23+1=24.According to our age system she's 22 (she didn't have her birthday yet in 2013) and according to korean system she's 24.


We also recommend a calculator that will count it for you: here.

This kind of age regulations might have been demanded because of Korean politeness system which is based mainly on age difference. In Korea even one year of difference in age may require using higher politeness level when speaking. Age system based on the month of birth, like the western one, makes it possible for people born in successive years to be of same age for a few months or days. In Korea the whole society is aging on the same day thanks to which eventual complications don't take place.

Korean age counting system may result especially surprising in relation with newborns' and little children' age. According to this system baby born in the end of December would be already… 2 years old in January even though it saw this world first time few days ago. Therefore Koreans tend to say “My child was born two months ago” instead of following their age system rules when describing newborns' age because they find it a little odd to themselves too.

Other thing that is worth mentioning are Korean numbers used when expressing age. Probably some of you who are learning Korean language heard that in Korea two different sets of numbers coexist. For the rest of you here's brief explanation:
In Korea there is Native-Korean set of numbers (hana, dul, set, net, daseot…) and Sino-Korean set of numbers (il, i, sam, sa, o…). You can't use them as you please because both of them are destined for counting particular things. Someday we will describe it widely in some entry. :) As for now we will just tell you how to use these number sets when talking about age.

The Native-Korean set of numbers (hana, dul, set…) is used usually when talking about relatively young person's age. There is no set limit that'd tell you when you can use the Native-Korean numbers but intuitively it's around 40-50th year of life. For older persons it's more normal to describe their age with Sino-Korean numbers (il, i, sam…).
Why? Probably it’s more comfortable for Koreans.
The Native-Korean numbers are longer and harder to connect. Expressing huge numbers with Native-Korean words is tiring for them (for us- Westerners not necessarily because Native-Korean numeral system is closer to what we use).
The Sino-Korean numbers are connected this way:
54 = five-ten-four, while Sino-Korean numbers would be written down as „fifty four” in this case.
Koreans often need a moment to recall how to say in Native-Korean numeral system for example 70 and with the Sino-Korean numbers they’d have no problem because it’s just as simple as “seven-ten”, they need to remember only few numbers to use whole system.


There's one more age counting system in Korea, but lately it's not in use anymore, expect old generation (for example representatives of the older generation in our family are still using it). It's based on Chinese calendar. As you may know, in Korea we celebrate New Year two times: on January 1st and on New Korean Year (based on Chinese calendar). In the old times, when baby was born, same as now - it already had one year. Adding one more year to age was depending on the date of birth.
When we were celebrating 2013 in January, in China 2013 started on February 10th, because that time they were celebrating New Chinese Year. According to this, when January was the first month of 2013 for us, for countries which use Chinese calendar, February was the first month of 2013. January was still 2012 for them, right?
Before in Korea it was same with age counting - let's say it's 1990. In 1990, New Chinese Year was on January 27th. All days before January 27th were still 1989.
If Bogi was born in October, in China it was already 1990, so only one year was added to her age (for 9 month of pregnancy). But if she is born on January 5th, it would be still 1989 that time, so she would be one year older than she really is.
We are posting link to calculator, counting date of birth and age according to Chinese calendar: here.

Standard Korean way to ask about one’s age:

How old are you? (if someone looks older than us) - 몇 살 이세요?

(myeot sal iseyo read myo' sal iseyo?)
How old are you? (if someone looks younger or our age) -  몇 살  이에요?
(myeot sal ieyo read myo' sal ieyo?)

How to respond to such a question?
I’m • years old - •살 이에요

(•sal ieyo)

„I’m 16 years old” - „ 저는 열여섯살 이에요”

(cheoneun yeolyeoseot sal ieyo)

Age definitions in korean:

1 y/o- 한살 (han-sal)

2 y/o- 두살 (du-sal)

3 y/o- 세살 (se-sal)

4 y/o- 네살 (ne-sal)

5 y/o-  다섯살 (da-seot-sal)

6 y/o-  여섯살 (yeo-seot-sal)

7 y/o-  일곱살 (il-gob-sal)

8 y/o-  여덟살 (yeo-deolb-sal)

9 y/o-  아홉살 (a-hob-sal

10 y/o-  열살 (yeol-sal)

11 y/o-  열한살 (yeol-han-sal)

12 y/o-  열두살 (yeol-du-sal)

13 y/o-  열세살 (yeol-se-sal)

14 y/o-  열네살 (yeol-ne-sal)

15 y/o-  열다섯살 (yeol-da-seot-sal)

16 y/o-  열여섯살 (yeol-yeo-seot-sal)

17 y/o-  열일곱살 (yeol-il-gob-sal)

18 y/o-  열여덟살 (yeol-yeo-deolb-sal)

19 y/o-  열아홉살 (yeol-a-hob-sal)

20 y/o-  스물살 (seu-mul-sal)

21 y/o-  스물한살 (seu-mul-han-sal)

22 y/o-  스물두살 (seu-mul-du-sal)

23 y/o-  스물세살 (seu-mul-se-sal)

24 y/o-  스물네살 (seu-mul-ne-sal)

25 y/o-  스물다섯살 (seu-mul-da-seot-sal)

26 y/o-  스물여섯살 (seu-mul-yeo-seot-sal)

27 y/o-  스물일곱살 (seu-mul-il-gob-sal)

28 y/o-  스물여덟살 (seu-mul-yeo-deolb-sal)

29 y/o-  스물아홉살 (seu-mul-a-hob-sal)

30 y/o-  서른살 (seo-reun-sal)

31 y/o-  서른한살 (seo-reun-han-sal)
32 y/o-  서른두살 (seo-reun-du-sal)
33 y/o-  서른세살 (seo-reun-se-sal)
34 y/o-  서른네살 (seo-reun-ne-sal)
35 y/o-  서른다섯살 (seo-reun-da-seot-sal)
36 y/o-  서른여섯살 (seo-reun-yeo-seot-sal)
37 y/o-  서른일곱살 (seo-reun-il-gob-sal)
38 y/o-  서른여덟살 (seo-reun-yeo-deolb-sal)
39 y/o-  서른아홉살 (seo-reun-a-hob-sal)
40 y/o-  마흔살 (ma-heun-sal)